SUNİ TOHUMLAMA NEDİR?

     Hayvan yetiştiriciliği ve ıslahında suni tohumlama büyük bir önem taşır. Hayvanlardan yavru alınmaması halinde değil bir hayvan ıslahı ve yetiştiriciliğinden söz etmek, hayvanların varlıklarını sürdürebilmeleri düşünülemez.

Suni Tohumlama ; Uygun metod ve tekniklerle erkekten alınan spermanın dişi dölerme organlarına verilmesidir. Tarihte bilimsel anlamda ilk suni tohumlamayı bilgin Veteriner Hekim E. I. Ivanoff Rus çarlığına ait çiftliklerde 1912 yılında sığır ve koyunlara uygulamıştır. İlk suni tohumlama Kooperatifi 1936 da 220 üye ve 1070 inekle Danimarka'da kuruldu. Spermanın dondurulabilmesi, taşıma kolaylığı, suni tohumlama uygulama pratikliği sayesinde bu yöntem bütün ülkelerce benimsenmiştir.

     Ülkemizde de halk elindeki yerli ırk sığırları ıslah etmek ve verimlerini artırmak amacıyla 1949 yılında Bursa bölgesinde 2 ve Tekirdağ bölgesinde 2 olmak üzere açılan 4 sığır suni tohumlama istasyonunda Montofon ırkı sperma kullanılmış. Daha sonraları diğer ırk spermalardan kullanılarak yaygınlaştırılmış, 1985 yıllarında da serbest Veteriner Hekimler bu hizmete dahil olmuşlardır.
Kalıtsal verim gücünü arttırmak için , kısa bir zamanda, daha az emek ve masraf harcayarak , ancak Suni tohumlama metodunu etkili bir biçimde uygulamakla mümkün olur.

Suni Tohumlamanın Yararları ;

1)Kalıtsal yapısı üstün erkek damızlıktan , tabii çiftleşmeye göre daha geniş ölçüde yaralanılır. Örneğin, tabii tohumlamada bir boğa yılda 60-100 inek tohumlayabilirken , aynı boğanın spermasıyla yılda 6-10 Bin inek Suni tohumlanabilir.
2)Donmuş spermanın taşınması, çözülüp uygulanması pratiktir. Bugün pahalı damızlık alma yerine, onun spermasını ucuza elde edebiliriz.
3)Damızlık boğayı almak, beslemek, aşım sırasında kontrolü zordur.
4)Suni tohumlama dölerme hastalıklarının yayılmasını önler. Sürüdeki bir dölerme hastalığı boğa aracılığı ile diğer ineklere bulaşabilir.
5)Erkek damızlıkların (Progeny Testing ) gerçek denenmesi için gerekli dişi yavru sayısı tabii çiftleşmeye göre çok daha kısa sürede elde edilebilir.
6)Suni tohumlamada ineklerin ne zaman kızgınlık gösterdikleri ve ne zaman gebe kaldıkları kontrolü ve denetimi kolay olur.
7)Suni tohumlama sürüde homojeniteyi kısa sürede sağlar.

Tohumlamada Pratik Bilgiler

     Suni tohumlama için veteriner hekiminizi çağırdığınızda, mutlaka tohumlanacak hayvanın kızgınlığının başlangıç zamanını ve niteliğini ( Düve , İnek), veya dikkatinizi çeken diğer özelliklerini telefonda bildiriniz. Tohumlama işlemi hayvan durağa alınarak, temiz ( Aseptic) ortamda yapılmalı daha sonra tohumlanan hayvan atlamalar sırasındaki sakatlanmaları önlemek için ayrı bölmeyi alınmalıdır. Kızgın hayvanın arkasından çara akıntısı renksiz, şeffaf ve yapışkan olmalıdır. Akıntıda beyaz lekelerin olması veya akıntının çay renginde olması döl yatağının hasta olması şüphesiyle veteriner hekime bildirilmelidir. Gene hayvanların kızgınlık periyodu haricinde sık sık kızgınlık göstermeleri dölerme organlarının muayenesini gerektirir. Birçok dölerme hastalığında erken yavru ölümleri olduğundan tohumlanan hayvanlar 4-5 hafta sonra tekrar kızgınlık gösterebilirler veya gebe gibi hiçbir belirti göstermezler.

     Tohumlanan hayvanı 80-90 günlerde gebelik muayenesi yapılmalıdır. Unutmayalım ki; Suni tohumlama destekleme priminden yararlanabilmemiz için evrakların tam olması gerekir. Veteriner hekiminden alınacak faturanın yanında aynı tarihli tohumlama belgesinde hayvan sahibinin adı, soyadı, adresi, tohumlanan hayvanın kulak nosu, adı, ırkı tohumlayan boğanın adı, kulak nosu, tohumlama tarihi, tohumlamacının Tarım Bakanlığı izin nosu, imzası ve tohumlama payeti ( Çubuğu ) olması gerekir.

     Tohumlanan hayvanın soykütük kartına tohumlama bilgilerini yazmayı unutmamalıyız.

     Suni tohumlamanın başarısı büyük oranda siz yetiştiricilerin sığırlarınıza olan ilgi, alaka ve takibinize bağlıdır.