HAYVAN ŞALGAMI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Tek veya iki yıllık bir yem bitkisidir. Kök tipi ve ot tipi olmak üzere 2 tip hayvan şalgamı vardır. Hayvan pancarı gibi özsulu yem bitkileri grubunda yer alan yem şalgamı gevrek yapılı topraklarda daha iri yumrular oluşturur.

Çok iyi sindirilebilen ve yüksek verimli bir yem bitkisi çeşididir. Yaprakları ve kökü hayvanlar tarafından iştahla yenir.

Dönüme atılan tohum miktarının az, alınan verimin çok olmasından dolayı maliyeti çok düşüktür.

Düzenli olarak yedirildiğinde süt veriminde günlük 4-5 Kg artış sağlanır.

Ekim zamanı

Akdeniz, Karadeniz, Marmara ve Ege bölgelerinde Ağustos ayı içinde, Doğu Anadolu'da 15-31 Temmuz arası ve Orta Anadolu'da 15 Temmuz-15 Ağustos tarihleri arasında yapılmalıdır. 2-3 ay içinde hasada başlanabilmektedir. Ana ürün olarak ilkbaharda, ikinci ürün olarak ise tahıl hasadından sonra ekilebilir.

Toprak

Milli, killi, alüvyonlu, gevşek topraklarda yüksek verime ulaşmaktadır.

Ekim

Dönüme 300-350 gr. olmak üzere, iyi sürülmüş, sıkıştırılmış ve tesviye edilmiş toprağa, 1,5-2 cm. derinliğinde, 20-35 cm sıra aralıklı veya serpme ekim yapılabilir. Tohumun atılmasından sonra tohumu örtmek üzere arazi tırmıklanır.

Gübreleme

Ekimden önce; dönüm başına hepsi saf olmak üzere 7-10 kg. Azot, 10 kg. Fosfor ve 5-10 kg Potasyum kullanılması önerilmektedir.

Sulama

Genellikle tohumlar ekimden 5 gün sonra çıkarlar. Çimlenme, çıkış ve fide aşamalarında toprağın üst tabakasının nem oranının korunması için, ekimi takip eden 2-3 hafta içinde az miktarlarda ancak sık sık sulama yapmak gereklidir. Bitkinin gelişmesinden sonra ise sulama, buharlaşma oranına bağlı olarak yapılmalıdır. Her sulama için uygulanması gereken en uygun su miktarı dönüm başına 30.000 lt'dir.

Yabancı ot kontrolü

Bitki boyu yüksekliği 3-7 cm iken, eğer serpme yapıldıysa araziyi tırmıklamak suretiyle, sıra aralıklı ekim yapıldıysa araziyi çapalamak suretiyle yabancı ot kontrolü yapılır.

Verim

Dönüm başına verim 7,5-10 ton arasındadır. Bunun %45'i kök %55'i yapraklardan, oluşmaktadır. Köklerdeki kuru madde oranı %8,5 yapraklardaki ise %9,5'tir. Kuru maddedeki protein oranı yumruları için %11, yaprakları için %18'dir.

Besleme

Süt sığırlarının beslenmesinde kullanılabilir. Hayvanlara köklerle birlikte yaprakları da yedirilmektedir. Ancak kökler günlük hasat edilmeli, hayvanlara verilmeden önce toprakları iyice temizlenmelidir ve taze olarak verilmelidir. Günde 40 kg'dan fazla yedirilmemelidir. Genel olarak hayvanların kuru madde alımının %50'sini geçmemelidir. Süt sığırlarına verilecek miktar 5-7,5 kg arasında olmalı, fazla miktarda veya sağımdan hemen önce verilmesi durumunda süt tat ve kokusunda bozulmaya yol açmaktadır.

Kullanım yöntemleri

Kök tipi şalgam soldurulduktan sonra diğer bazı bitkilerle karıştırılarak silolanabilmektedir. Silaj için en uygun biçim zamanı tam çiçeklenme zamanıdır. Ot tipi yem şalgamı ise hem taze olarak verilebilmekte, hem de silajı yapılabilmektedir. Silaj yapılırken 1 ton yem şalgamı için 40-50 kg buğday kırması katılmalıdır.